miércoles, 3 de junio de 2009

Das boas razóns e dos bos principios...

"Éstas eran las razones, y eran buenas razones, pero Gilbert no podía utilizarlas. Sabía que haría lo que iba a hacer vaunque Rafe se quedara y fuera a la misma universidad que él o aunque Mary Ann fuera más calculadora. Las razones siempre tenían un objetivo, aparentar que había una lucha entre los buenos principioos y el deseo. Pero no había habido lucha alguna. Los buenos principios funcionaban sólo hasta que descubrías lo que querías por encima de todo."

(Tobias Wolff, "Dos chicos y una chica", páxina 172, en La noche en cuestión, Alfaguara, 2000. Traducción de Pilar Vázquez)

5 comentarios:

  1. Ola! Xa fai que non me paso por aquí, mais non é cuestión de falta de interese, senón de falta de tempo porque os contos linos case todos... O que pasa é que este de Tobías wolff gustoume especialmente, considéroo unha elección moi afortunada (non quero dicir con isto que as outras non o sexan!). O que me gusta deste relato é que parece que o autor o foi escribindo sobre a marcha, discurre dun xeito moi fluido, moi natural e moi fácil...e por tanto faise moi verosímil. Ademais, baixo un plantexamento moi sinxelo oculta moitas cousas que van avanzando cara un final aberto no que o lector ten a última palabra...Cuestións de interpretación, a miña deixa a Gilbert un pouco mal parado, porque a lóxica do relato, marcada polos trazos que se nos dan do carácter de Gilbert, irónico, escudado nese sarcasmo protector, non me deixa outra alternativa que pensar que o amor, que vence todos eses parapetos, ao converterse en desamor, reforza a necesidade dunha defensa cara o mundo, que se manifesta nesa pequena vinganza... Claro que me gusta máis a lectura da ruptura coas normas establecidas e como, no fondo, somos os lectores os que eliximos, quedo con esa. Ademais de que o vermello non é unha cor calqueira...

    Saúdos!

    AML

    ResponderEliminar
  2. Ola, A.: Que ben que esteas por aquí outra vez; non sabía que seguías pendente do blog/club... Gracias. E gracias tamén polo que dis da elección do conto de TW. En realidade si hai contos deste autor bastante mellores ("La alegría del soldado", "Nuestra historia empieza aquí", "Avería en el desierto, 1968", etc.), pero pensando na idade dos membros do club que aparecen polas reunións, parecía un dos máis adecuados.
    Sobre o final e sobre iso que dis dos finais abertos, ocúrreseme dicir un par de cousas coas que non sei se estarás de acordo, e en todo caso espero que o diálogo siga. O primeiro, que non sei se entendo o que dis, pero considero que un final "aberto" non ten por que significar que "somos os lectores os que eliximos". Penso que o feito de que no conto contemporáneo, máis ou menos desde Chéjov, o autor escriba para un lector "activo", non significa necesariamente que este lector escolla o final que máis lle guste, ou máis feliz lle deixe. A súa "actividade" como lector postchejoviano pode estar condicionada ou incluso determinada pola lóxica ou o discurso do propio relato, ou polo carácter de tal ou cal personaxe (ti es escritora, e supoño notas que os teus personaxes cobran vida e non son meros títeres da túa pluma, ¿ou?). E segundo: penso -e é unha opinión nada máis, claro é-, penso que, a pesar de que na primeira lectura que fixen fai anos mo parecía, considero agora que o final deste conto é menos aberto do que pretendes. ¿Por que? Porque para min está claro que Rafe non ama a esa chica -é un simple pasatempo ou pouco máis que pode esperar se quero ir con papi de pesca-; si está claro que Gilbert a quere por enriba de todo; e tamén está claro que ela ama a Gilbert pero ten certas dificultades en velo e recoñecelo, mais é só cuestión de tempo que o vexa e acepte... O que dis do desamor e da vinganza, síntoo, pero non estou de acordo: non hai desamor se un está perdidamente namorado, e tanto como para poñer en risco a amizade co seu amigo. E tampouco vexo vinganza: o da pintura enténdoo máis ben como unha maneira que G ten de facer reaccionar a unha filla demasiado pendente da forma de entender as cousas dun pai de mente cuadriculada e militar. Que sexa vermella é precisamente por iso: é a cor máis rechamante posible aí, a que maior rexeitamento xerará no seu pai, e, polo tanto e "de rebote", a que fará espertar a Mary Anne para que abandone ese comportamento conforme ao modelo -se me permites a comparación- do "camelo" do que fala Nietzsche (o famoso "ti debes").
    ¿Pensas que estou moi equivocado? ¿Alguén o pensa?
    Á espera de que o diálogo siga, recibe un saúdo. E gracias outra vez...

    ResponderEliminar
  3. Para comezar moitas grazas polo detalle de hoxe! non facía falla, pero fíxome ilusión...

    En canto a túa pregunta... Probablemente non sexa unha cuestión de equivocarse, senón de acertar de formas diferentes. Eu tampouco reflexionei profundamente sobre a lectura do conto de T.W., senón que máis ben deixeime levar pola miña primeira impresión, que foi a que perdurou. Supoño que estou un pouco cansa das lecturas "rectas" e que o que busco nestes clubs de lectura, talleres, etc. é precisamente unha lectura un pouco máis próxima á sensibilidade de cada un, sempre considerando que ambas son necesarias.
    A pregunta de se é un final aberto é difícil. Se cadra hai diferentes tipos de final aberto ou estou a equivocarme coa terminoloxía. En canto a interpretación, ben, para min tódalas interpretacións son válidas sempre que sean razoadas, como é o caso. Pero vou ao tema.
    O final do conto de TW paréceme aberto porque nos deixa coa dúbida nun momento clave, ¿que vai pasar cando veña o pai da rapaza, que vai pasar cando chegue Rafe? A chegada de ambos é demasiado inminente para que non nos preocupe. En canto ao que dis do lector poschejoviano, non sei se acerto ao pensar que se refire sinxelamente ao novo xeito que ten Chejov de relatar ou hai algo máis... Eu polo momento estou bastente reducida ao ámbito hispánico e recoñezo que de Chejov aínda non lin moito, pero ocórreseme que o conto máis coñecido é o de La dama del perrito. Ben, sen facer unha análise profunda deses dous contos a min paréceme que son moi diferentes. En La dama del perrito a acción interésame en tanto que sucede: a historia proxéctase sobre sí mesma, teño certa curiosidade por saber o final, pero non me importa tanto como o momento. No conto de TW pásame ao revés: desexo ver o que sucede cos rapaces. A escena final da valla sorpréndeme e faime reinterpretar o conto a partir deste punto. E dependendo de cómo interprete ese feito vou concibir o conto dun xeito ou doutro, que é o que da lugar a esas dúas visións encontradas: a da vinganza e a do cambio de mentalidade. Eu penso na vinganza porque conecto ese final cos datos que me chamaron a atención: G. descríbese como irónico, de M.A. destaca a súa inocencia... e ti, se cadra, atendes máis ao sentimento de G. e conectas ese motivo que te chama a atención co desenlace. Porén, ambos poderíamos defender as nosas perspectivas con argumentos sacados do relato. E son formas diferentes de ver as cousas, moi diferentes. Logo certa liberdade ten que haber...
    No caso de Chejov a acción queda aberta, eu podo decidir se lles vai ir ben ou mal, pero o esencial xa pasou...No caso de TW está todo por pasar.
    Non sei se me explico nin se respondo a pregunta. Tampouco sei se alguén se anima a dicir algo máis...

    Saúdos a todos!

    ResponderEliminar
  4. De nada, A.
    Ben, eu tampouco pretendo meterme en academicismos. Pretendía só dicir que un final aberto non admite calquera interpretación. A liberdade do lector non é ilimitada, aínda que existe. Mira este fragmento do conto en cuestión, na antepenúltima páxina:
    "(...)Y mientras tanto Gilbert lo miraría todo fríamente, con las manos en los bolsillos, preparado para decir con un tono malicioso y burlón las palabras que habían de comunicar a Rafe que todo seguía como antes. Así era como lo veía ella. COMO SI nada hubiera sucedido" (o das letras maiúsculas é cousa miña).
    Isto é xusto antes de saír da cociña e ver que M.A. chorara, e aínda así ir buscar a pintura á tenda.
    A túa interpretación do xesto de G como vinganza o relacionabas no teu comentario do 11 de Xuño co desamor, e agora coa tendencia a ironía de G. ¿Por que eu non estou de acordo? Porque como acaba de dicir G, M.A. imaxina así a chegada de R porque "así era como lo veía ella. Como si nada hubiera sucedido", e o caso é que si sucederon cousas: 1) que G deixou claro que ama a M.A., ao lector e á propia M.A.; 2) que o lector e G teñen claro que M.A. ama a G, e non a R, por quen sinte outra cousa, inseparable da dependencia dela respecto ao seu pai; 3) que a ironía e a máscara de cinismo ou cousa parecida de G é algo do pasado, polo menos con ela (páx. 163, parágrafo I); 4) que G non pode sentir desamor cando está namorado completamente de M.A.: sería unha contradicción; 5) que non cabe entender o da pintura como vinganza, porque non ten de que vingarse: se M.A. volvera con R, sería cuestión de tempo que M.A. comprobase a falta de "realidade" da situación, e por outro lado, non hai maldade en M.A. ao facer o que está facendo.
    Non, A., non podo ver nin vinganza nin desamor. Só que G síntese mal, talvez con rabia, pero nada máis. ¿E por que? Porque ela pretende olvidar todo o sucedido eses días e facer "COMO SE" non pasara nada. E si pasou: ambos están namorados. Máis claro, auga. El non quere vingarse, non quere provocar un encontronazo desagradable entre o pai e ela para facer dano a M.A., senón para que M.A. reaccione, para que asuma o visto e vivido eses días, para que diferencie entre o que realmente quere, e o que ve ben o seu pai. G tómase todo o asunto demasiado en serio -sabe o que significa e as consecuencias negativas sobre a súa amizade con R: páxinas 171-172- como para perderse en provocacións absurdas ou porque si. E por outro lado, non hai ironía polo dito na páxina 163. E finalmente, non cabe o desamor: si actúa así... é precisamente porque AMA a esa chica... por enriba de "todo".
    Polo que se refire á comparación con "Dama con canciño", non estou moi seguro de estar tampouco de acordo contigo. Vaia, teño o día... O futuro mediato ou inmediato da parella de adúlteros dese conto de Chéjov atrae máis a atención do lector que o futuro de G e M.A. ¿Por que? Porque na parte última desde conto chejoviano, probablemente un dos mellores contos da historia, a intensidade que hai, a sensación que un ten de que el e ela se sinten como nunha cárcere da que non atopan saída, a desesperación que se respira na habitación deses dous seres..., para nada é comparable co final do conto de TW, menos aberto -insisto, e síntoo...- do que poda parecer. A parella de Chéjov síntese atrapada, sen saída, e eu aínda hoxe, despois de tantos anos, non sei que será deles, e sigo pensando neles... Pero a parella de TW non está nin de lonxe nunha situación tal, e G ten bastante claro qué ten que facer -e "pode" facelo, e o fai- para que M.A. recoñeza dunha vez como están as cousas. E o lector o sabe...
    Buf. Vale, ésa é a miña visión, e a miña maneira de razoar esa visión. Non sei... Ti dirás. Ou calquera outra persoa que desexe entrar en liza.
    Por certo, A., xa que falas de Chéjov, insisto no que dicía o outro día: ¿por que non les o comentario sobre Chéjov que hai nunha entrada dedicada a Anderson? Ao mellor...
    Un saúdo. E gracias pola túa participación,e, sobre todo, pola túa paciencia... Chao.

    ResponderEliminar
  5. Tercera opción: E si ela non reacciona, e si todo queda como estaba, e si ela so panda coa bronca do seu pai, mais non é quen de decidir por si mesma o que quere facer, con quen quere estar, e o que vai ser dela cando o outro volte da pesca con seu pai? Eu non teño tan claro que a pintura na cancela que protexe a sua casa teña o poder de afastarla desa protección nin teño tan claro que ela quera iso.

    ResponderEliminar