CONTOS Nº 10 E 11: "PODRE DE DIÑEIRO", DE A. MUNRO, E "UN CONTO DE ÉXITO", DE R. BANKS

O dito. Acabamos e non acabamos. O conto de nunca acabar... ¿Queremos seguir? ¿Non queremos?
Mentres o pensamos , aquí presentamos dous tentacións dificilmente rexeitables por quen guste da lectura: un conto da canadiana Alice Munro, conto que a un, no seu día, deixou con ganas de volver sobre el, pola atracción que exerce, e pola dificultade de asilo... Munro é unha veterana escritora de relatos dunha certa extensión, que non chegan a convertirse en novelas, se ben non é amiga de contos breves de seis ou sete páxinas. Gústanlle, ao que parece, as distancias medias. Ten ademais unha gran facilidade para crear personaxes femininos, polo regular metidos en situacións nas que se ven obrigados a tomar decisións non precisamente fáciles, que implican rupturas co seu ambiente familiar, ou de parella, decisións que desde fóra parecerían faltas de sensatez, ou de dubidosa moralidade, pero que elas levan adiante a pesar dos seus remordimentos cunha forza que un non pode deixar de admirar... O conto aquí proposto foi publicado en castelán no libro de relatos El amor de una mujer generosa, na editorial Siglo XXI (temos xa varios libros desta autora editados en España).
O outro conto é de Russell Banks, "Un conto de éxito", incluído no libro de relatos deste autor titulado El ángel en el tejado, ed. Losada. Se premes aquí terás a posibilidade de ler a información da Wiki sobre el, pero traducida do inglés xa sabes como, polo que cada vez que vexas "Los bancos" debes ler (Russell) Banks: en fin... A historia é contada polo propio mozo que a vive, dun xeito moi áxil, natural e humorístico, a pesar dos pesares, e con ese final... Se che gustou o conto de Tobias Wolff, que foi un dos que máis éxito tiveron neste club -ás veces pensamos que este club non foi máis que unha lenta presentación de Tobias Wolff ante os membros do mesmo-, gustarache tamén este outro que, sendo diferente, parece ter un aire co do coche descapotable. Talvez a oportunidade que en ambos a xente da túa idade ten de contar a súa propia historia (e xa sabemos que o narrador de "Dous mozos e unha moza" en teoría non é Gilbert..., pero o parece). Ou talvez non, e é outra razón. Ou non hai parecido e un xa necesita urxentemente a xubilación...
Non deixes de escribir os teus comentarios sobre estes relatos, por favor, sexa agora ou cando sexa: Xullo, Agosto, Septembro... Ata pronto.

Reunión VII (19.6.09): a cadela, a man, o blog e o verán

Derradeira reunión deste club... Todo ten o seu fin (a non ser que pretendamos continuar virtualmente, na rede, cousa que en principio un ten a intención de propoñer, a ver...): reunímonos soamente tres, pois a fin de curso é difícil conseguir xuntar a todos, desgraciadamente.
Falamos primeiro do conto da cadela, "Tapka", do canadianoletón Bezmozgis, que todos tíñamos lido. Chamounos a atención a importancia que o dicir palabrotas ten para el e para ela, e a situación un tanto chocante na que eles dous utilizan esas palabrotas e insultos para chamar ou dar ordes á cadeliña. Orixe, por certo, da discusión entre eles que levará ao accidente. E tamén chamou a nosa atención o final, con ese extraño xiro das últimas liñas, nas que parece que o fondo do conto queda iluminado, mais non dese xeito dos relatos clásicos nos que o enigma era finalmente desvelado na derradeira páxina, para gozo do lector, senón dese outro xeito menos claro e máis ambiguo dos contos que neste club xa estamos acostumados a beber. Como se ao lector o narrador lle presentara unha oferta que non poidera rexeitar: cambiar a perspectiva, ver o mesmo como se xa non fora o mesmo, porque non é o mesmo, sendo o mesmo... ¿Importa se a cadela sobrevive ou non? ¿E que acaso iso é o que se está a tratar no relato? Viva ou morra..., ¿cambia algo no interior do rapaz, na súa relación coa cadela e o matrimonio que vive ou vivía con ela...? ¿Podemos separar todo isto da cultura xudea na que vive e se empapa este rapaz, ou este escritor? ¿Por que ese neno, xa crecidiño, vese a si mesmo escribindo esta historia da cadela, que xa forma parte de ti, agora?Entramos despois no outro relato, "A man", de Jamaica Kincaid. Estivemos lendo dous fragmentos das dúas últimas partes deste... ¿"conto"? Ben, parece que en realidade non é propiamente un conto, se ben pode ser lido como tal. "A man" é o capítulo II da novela Annie John, de Kincaid, publicada en España por Alfaguara. ¿Por que entonces Richard Ford na súa antoloxía presenta este texto como conto? Misterio. Talvez no seu tempo así foi publicado, na revista "New Yorker" ou outra semellante, e de aí a decisión de Ford. Ou talvez foi o propio Ford que, pola súa conta, tomara tal decisión -pouco probable, pois a autora tería algo que dicir ao respecto...-. Quen sabe... Deixémolo estar, e que cada quen pense o que queira... Sexa como sexa, o texto ten a súa propia forza e calidade, e merece a pena lelo como conto, ou como invitación á lectura da novela completa... Ánimo. (En calquera caso, non deixes de dicir neste blog cal é a túa visión deste relato-capítulo en canto teñas algo de tempo... e ganas).
Antes de despedirnos foron repartidos dous contos a maiores, un da canadiana Alice Munro, cada vez máis admirada no noso país -e non só no noso país-, e outro, cun gran sentido do humor, por certo, e cun modo de ser narrado que recorda ás veces á novela de Salinger O vixía no centeo, de Russell Banks. Ambos moi recomendables. A idea é lelos con calma, e logo que cada quen entre neste blog cando lle pete e escriba nas entradas que iremos incluíndo os próximos días os comentarios que estime oportunos, sexa en Xullo, sexa en Agosto ou Septembro. Ou talvez nunca... Depende de nós. Ánimo, outra vez...

CONTOS Nº 8 e 9: "A MAN", DE J. KINCAID, E "TAPKA", DE D. BEZMOZGIS

O venres próximo, ás once, no sitio de sempre, terá lugar a nosa derradeira reunión deste club, pois o curso remata xa... Temos agora con nós a unha escritora non nacida nos EE UU, pero considerada unha autora estadounidense, Jamaica Kincaid, e a unha das novas promesas canadianas, o escritor e cineasta Davis Bezmozgis, de orixe xudeoletón.
Jamaica Kincaid naceu en 1949 na illa de Antigua (colonia británica), no mar Caribe, e chega aos EE UU aos dezaséis anos, podendo ser considerada unha autora estadounidense de adopción (Richard Ford a inclúe na súa antoloxía de autores norteamericanos). En España ten varias obras publicadas en castelán.
Pola súa parte, de David Bezmozgis (nacido en 1973, en Riga, Letonia, cando era parte da URSS) non temos demasiada información na rede, polo menos en galego ou castelán, pero podemos recurir a páxinas en inglés traducidas por ese método, non sabemos se automático ou simplemente criminal. Temos por exemplo a Wiki, se queres...
Ben, pero trátase de ler os contos, ¿non? Veremonos o venres entón...

O relato inclasificable, o terror do bibliotecario

Crumb, cómic e relato; Tomine, cómic e relato; Dylan, música e relato; Tupac Shakur, rap e relato; ídem cos Jedi Mind Tricks... Pero é que Gorey é para darllle de comer a parte: ¿é autor de cómics?, ¿o dedícase máis ben á literatura?, ¿ou será ilustrador?, ¿ou é autor para nenos?, ¿é un paxaro?, ¿é un avión...? Non: é... o que máis medo da: o que se sae de toda clasificación; o xenio maligno escapado dos libracos de Descartes e que utiliza toda a súa industria para romperlle a cabeza ao bibliotecario coa "one track mind" de turno (é dicir, ao común dos mortais).
Ultimamente as obras de Gorey están sendo recollidas pola editorial Valdemar, dentro dunha colección de literatura, pero igualmente poderían ser publicadas por Kalandraka nas súas coleccións de libros ilustrados para nenos de idade indefinida, ou por editoriais de cómics semidescoñecidas para quen non estea no allo (Ponent, Astiberri, Sins Entido,...).
Tamén é certo que unha vez dentro das páxinas goreyanas notarás un certo aire recoñecible... ¿Cal? Ben, as películas de Tim Burton, gran admirador do artista que tratamos agora aquí. A influencia de Gorey na estética burtoniana é recoñecida polo mesmo TB, e ata é visible nos debuxos e espíritu da súa coñecida obra do neno Ostra publicada en España por Anagrama...
Tempo atrás publicamos nese blog pantasma da biblioteca do noso IES (Biblioafonso, o blog para alumnos do insti que non len os alunmos do noso insti -¿quen o le, entonces, mh?-) unha reseña sobre o libro La invención de Hugo Cabret, que pasou sen pena nin gloria a tenor do número de préstamos contabilizados desa obra, reseña na que falabamos da cuasimoda que hoxe vivimos de libros híbridos entre literatura, cómic e ilustración, igual que hai outra parecida que mestura literatura e ensaio (Sebald, Cercas, Trapiello, Pisón, ...). Pois ben, tal moda non é separable da pegada de Gorey, do precedente de Gorey, da forma de narrar ou contar de Gorey: do relato norteamericano inclasificable de Gorey...
Por certo, é posible que teñas na túa casa algún libro que mirabas de neno, na vella colección de Alfaguara Infantil, debuxado ou ilustrado por este... terror do bibliotecario...

Jedi Mind Tricks: "A Vietnam Story"

(Gracias, Íñigo, por esta entrada e a anterior)

Á entrada anterior sobre o rapeiro Tupac Shakur, e insistindo no mesmo, na posibilidade da presencia do relato norteamericano nas letras de rap, incluímo aquí an letra e vídeo de "Uncommon Valor (A Vietnam Story)", do grupo Jedi Mind Tricks. Tivemos dificultades para atopar traduccións das lñetras orixinais, de modo que se alguén se ve con forzas para traducila, que deixe a súa ttraducción nesta entrada en forma de comentario, por favor, ou que diga cal é o enklace adecuado para chegar a ela. Gracias:

Tupac Shakur: "Brenda ten un bebé"

O outron día falabamosb da posibilidade da presencia, solapada ou non, do relato en certas letras de cancións norteamericanos, e poñíamos como posibles exemplos un par de títulos ben coñecidos do inefable Dylan... Imos hoxe co rap, e tiramos das letras do rapeiro non precisamente popuco coñecido Tupac Shakur. Remitímoste a este enlace se queres ver máis letras das súas obras, en inglés ou castelán, pero aquí e a modo de exemplo ofrecemos a versión en castelán de "Brenda´s got a baby", debida a un tal Wayuka, polo que os erros de traducción (e os acertos), así como as faltas de ortografía, hai que apuntalas á súa conta. Aí vai:

Escuché que Brenda tiene un bebé/bueno, Brenda es poco inteligente/es una maldita pena/pues la niña escasamente puede pronunciar su nombre.../(Otro rapero)-Ése no es nuestro problema, es problema de la familia de Brenda.../(2pac)Pues déjame mostrarte como esto afecta a toda nuestra comunidad:/resulta que Brenda nunca conoció a su madre/y su padre era un reciclador al cual se entregó en brazos/es triste/porque apuesto que Brenda ni siquiera sabe/que sólo porque estés en el ghetto,/no quiere decir que no puedas crecer.../Pero ése es mi pensar, es mi propio Apocalipsis/hacer lo que sea necesario para resistir la tentación.../Luego Brenda tuvo un novio/y el novio era su primo, así que veamos como termina todo:/ella trataba de ocultar el embarazo a su familia/a quienes en realidad no les importaba/ni les daba nada, así ella fuera a tener una manada de hijos.../Y cuando llegaba el cheque ya tenían en qué gastarlo./Ahora el vientre de Brenda está creciendo./Pero nadie parece notar ningún cambio en su figura/tiene doce años y va a tener un bebé/enamorada de un irrespetuoso a quien sólo le interesa/el sexo y está loco/y aunque ella piensa que él estará con ella por siempre/y sueña con un mundo donde estén ellos dos juntos/sin embargo/él la dejó y ella tuvo su bebé sola,/lo tuvo en el piso de un baño y sin saberlo/no supo qué botar ni qué conservar.../Envolvió al bebé y lo arrojó al cesto de la basura./Creo que ella pensó que podría escapar.../Que no escucharía su llanto/y ni siquiera notó que el bebé tenía sus mismos ojos.../Ahora el bebé está en la basura, sufriendo.../Su mami no puede ayudarlo, pero duele oírlo quejarse,/Brenda quiere huir/y su mami dice que le está haciendo perder dinero/y los trabajadores sociales van todos los días,/ahora Brenda debe buscar su propio camino/no puede ir donde su familia, no la dejarán quedarse/sin dinero no hay niñera y no podrá conseguir empleo./Así que trató de vender droga, pero terminó siendo estafada,/¿y ahora qué? Ya no hay nada más que vender./Así que ella ve en el sexo, la forma para escapar de ese infierno.../Y así logra pagar la renta, o sea que no se puede quejar./Una prostituta fue hallada asesinada, y se llamaba Brenda./Ella tiene un bebé..../Coro:¿Sabias que ella tiene un bebé?...

¿José ou Tobias?, ¿novela ou conto?

"(...) A Malmcolm Lowry le impresionó bastante la lectura de algunos ensayos de Ortega y Gasset; impresión (...) que gira en torno a la idea de Ortega sobre el hombre concebido como novelista de sí mismo, autor de su propia vida, idea que parecía darle a él, Malcolm Lowry, cierto soporte filosófico, que parecía constituir una cierta racionalización de su propia experiencia de escritor, continuamente abocado a realizar en su propia vida los engendros de su ficción y a ficcionalizar en sus libros los engendros de su propia realidad."

(Jorge Semprún, "Prólogo" a El volcán, el mezcal, los comisarios... (Dos cartas), de Malmcolm Lowry, en Tusquets Eds., 1980)

"Tendo a recordar as cousas do pasado de forma narrativa, en forma de conto ["story"], e crecín rodeado de xente que contaba contos todo o tempo. Deste xeito transmitían eles o que les sucedera. Todos nós tendemos a facelo así, chegar a casa ao final do día e contar o conto sobre o que nos sucedeu. (...) A maioría de nós non vivimos as vidas que se prestan á expresión novelística, debido a que as nosas vidas están fragmentadas así. No lugar do largo arco da experiencia, esa continua unión que está implícita nunha novela, existen estes momentos."

(Tobias Woff, na entrevista "The Salon Interview. Tobias Wolff", páxina 2)

En realidade aínda deberíamos engadir algo a estes dous textos, por clarificar algo máis a cousa: a vida como novela de Ortega mira cara adiante, ao futuro: o home que escollendo faise a si mesmo día a día, capítulo a capítulo, sabendo que a última páxina existe, e quedará sen completar... En cambio, a vida como contos-fragmentos-recordos de Wolff mira cara ao pasado, á sensación que chega de novo en forma de recordo, de fragmento recuperado...

Reunión VI (8.6.09): driving in your car...

Onte tivemos a reunión sobre o conto de Tobias Wolff. Certamente non cremos que sexa o seu mellor conto, pero si que, dadas as nosas circunstancias, era uin dos que podían adaptarse mellor ao noso club (ou non).
¿Cal era en realidade o tema deste conto...? Ben, o propio TW recoñece nesa entrevista da que falabamos nas anteriores entradas que tarda sobre seis semanas en terminar un conto, e que a mitade dese tempo é o que necesita para saber... de que trata ese relato en realidade. De modo que non sexamos demasiado esixentes con nós mesmos: pode levarnos un certo tempo, ¿non? E iso supoñendo que no relato exista iso que damos en chamar "o tema", pois xa Luisfer Romero advertíanos sobre tal cousa, se o buscado é unha mensaxe ou crimen parecido...
As cuestións debatidas nesta reunión foron as esperadas: ¿traiciona Gilbert ao seu amigo, ou non se pode falar exactamentre de traición?; ¿por que ese extraño final co do cambio da cor da pintura, de branca a vermella, nada menos?, ¿é normal que Rafe se vaia co seu papi a Canadá a pescar en Agosto, cando leva coa súa noiva só dous meses e en breve deberá ir a Yale, á universidade, ou indica falta de interese, consciente ou inconscientemente?; coa frase do comezo do conto, ¿quéresenos dicir que hai ou pode haber unha xustificación para o que Gilbert pensa facer sen dúbida?; ¿ten o relato un final tan aberto como algúns pretenden, ou está bastante claro o que vai suceder a continuación?; ¿pretende dicirnos TW que non hai libre albedrío, e que somos dirixidos polo desexo máis alá das nosas pretensións racionalizadoras?; ¿ou pretende dicir que unha persoa namorada débese ao seu sentuimento, á súa propia verdade (en todo caso compartida pola outra persoa implicada) e non debe -"non debe"- atender a outra lóxica, porque sería traicionar á persoa amada e a si mismo?; ¿TW soamente quere contar algo para que o lector pase o rato e cdarlle tantas voltas é perder o tempo, e mellor será para todos cambiar de conversación?; ¿uh...?
Pese ás protestas de S., sempre tan crítico, a verdade é que TW distingue sete fragmentos no relato, e no quinto Gilbert aparece completamente so, falando consigo mesmo, como quen di, e aí probablemente dase o momento clave ou un dos fundamentais do relato, cando Gilbert pensa sobre a traición, etc. (lembremos o parágrafo co que termina ese quinto fragmento). Un tende a pensar -¡en fin...!- que Gilbert, no seu namoramento, sufre un proceso de desenmascaramento: a súa máscara vai caendo pouco a pouco en tanto a súa relación con ela progresa: cae a súa pátina de finxido cinismo, cae a da súa suposta seguridade cara ao seu futuro na universidade, cae a da súa crenza nunha honestidade interior por debaixo do seu xogo de escepticismo moral, cae a fortaleza -outra vez suposta- das boas razóns e principios ante a forza do que sinte e quere con toda a súa alma... Vale. Moi ben. Pero, ¿traiciona ao seu amigo si ou non, a pesar de todio iso? ¿Traiciónase a si mesmo...? ¿Ou será máis ben que Gilbert é precisamente agora, e non antes, unha persoa dunha limpa e brillante sinceridade e honestidade...? ¿E desde onde hai que ver esta actitude ou estas actitudes? ¿Desde onde...?
(A todo isto, ¿non estaremos cargando sobre Gilbert todo o peso da situación, olvidadndo a de ela -¿ambigua?, ¿pasiva en exceso...?- e a de Rafe -¿ti iríaste a pescar con papi nunha situación como a súa?, ¿por que o seu papi ten ese interese por levalo fóra do país, e por que el acepta con toda naturalidade, como pode un ver na escena na que prepara a súa maleta?-. Pode que esteamos demasiado dirixidos neste punto polo feito de que o narrador, que non é Gilbert pero ás veces parece selo, conta a historia desde a perspectiva deste...).
"Driving in your car..."

Outra lenda urbana

Contaba o propio Tobias Wolff fai anos, cando o seu amigo Carver xa morrera, que ambos mantiñan unha estreita amizade. Nunha entrevista que por algunha razón un non é capaz de atopar pola selva da súa casa (...), Wolff dicía que anos atrás Carver estaba moi preocupado porque a súa filla tiña un noivo moi poco recomendable a ollos do seu pai. Xa non recorda un o porque: talvez drogas, talvez outra cousa... O caso é que ambos amigos decidiron planificar a morte dese suxeito tan perigoso, morte que evidentemente non sería... "natural". A cousa co paso do tempo quedou en nada, probablemente porque o amor dela polo cadáver de permiso foi morrendo para así evitar a morte de Romeo. Anos despois ambos escritores decidiron convertir esta historia nun guión cinematográfico, e como tal o presentaron polo menos a unha productora. O guión lles foi devolto porque resultaba... "pouco creíble".
Así o contou TW. Ou así recorda un que o contara TW...

A entrevista en cuestión

Falabamos o outro día -primeira entrada dedicada a Tobias Wolff, ao final- dunha entrevista con Wolff das moitas existentes na rede (ou "na nube", como xa se escoita). Está en inglés e titúlase "The Salon Interview. Tobias Wolff", e ten dúas páxinas, con posibilidade de traducción automática (é dicir, traumática) ao castelán. A entrevista non ten desperdicio, desde logo, e o autor vai deixando caer perla tras perla. Así que podemos agora destacar ou comenatar algunha que outra, animándovos a lela completa pola vosa conta...

• Cabe destacar xa de entrada o gran concepto que ten, como o xa desaparecido amigo seu Ray Carver, e o tamén amigo e vivo e ben vivo, Richard Ford, o gran concepto, dicíamos, dos contos de Chéjov, de quen recorda un extraordinario relato cuxo título non di: "Gusev" (1890). Este conto non acaba de aparecer na rede senón en inglés (pero con traducción automática-traumática ao castelán, se queres: preme aquí ou acá, respectivamente). O fragmento do que fala TW son os seis derradeiros parágrafos desta versión en inglés, e os mesmos na súa pésima traducción ao castelán (na edición de ed. Aguilar non chega a páxina e media).
• Tamén chama a atención, e moito -se ben non é o primeiro en decilo-, que relacione o espírito do conto máis ben co do poema que co da novela...
• Ou o que di sobre a dificultade que moita xente atopa na lectura de contos fronte á lectura de novelas (sendo como son máis extensas): tales persoas non len contos polo mesmo que non len poemas. Os relatos cortos dos grandes escritores (Maupasant, Chéjov, Carver, Alice Munro,...) non posúen finais "claros", non o din "todo", piden unha certa "implicación" por parte dun lector "activo". Eses lectores queren o "peche" que acostuman atopar nas novelas que len (un engade: dun certo tipo de novelas, ou talvez de historias vistas cada día en certos films ou telefilms).
• O propio TW recoñece que lévalle dúas ou tres semanas saber de qué trata en realidade o novo conto que estea a escribir (rematalo, o dobre). Significativo, ¿non?
• Tamén chega a dicir que as persoas tendemos a pensar a nosa vida episodicamente, de modo fragmentario, como se foran relatos cortos, polo que no a pensamos segundo a expresión narrativa típica da novela. Iso incita á reflexión... Pero é que engade algo máis, que pode explicar por que hai tantos escritores estadounidenses de "shot stories": relaciona un certo sedentarismo da xente en Inglatera co éxito alí da novela, e o costume dunha gran maioría da poboación estadounidense a desprzarse moi a miúdo co éxito do realto corto en EE UU. Interesante idea...
  

O dito. Unha entrevista chea de pistas para mellor comprender a un dos mellores escritores de contos norteamericanos da actualidade. Non tan famoso como Carver ou Ford. Quen sabe por que; haberá que preguntalo a algún gurú do mundo editorial, sexa mundial, sexa español. Misterios...

No guru, no method, no teacher

" Los relatos de Wolff, como los de Carver, no están provistos de un final sorpresivo, no tienen por qué poseer un significado rebuscado, alegórico o metafísico. Es la sensación lo que les importa. La impresión. No quieren transmitir al lector un mensaje, una moraleja,sino un recuerdo; como digo, una sensación."

(Luisfer Romero Calero, "De regreso al mundo, Tobias Wolff", 16.7.07)

Vídeo deste chico

Tobias Wolff é fundamentalmente un escritor de "shot stories", certamente, pero ten tamén a sú vertente como novelista. En concreto, en Vida de este chico, como en outras obras del, atopamos un rrealato novelado dunha época da súa propia vida (neste caso, a infancia e a adolñescencia coa súa nai, divorciada e buscando traballo en diferentes puntos dos EstadosnUnidos).
O libro, que é moi bo, tivo no seu día unha coñecida versión cinematográfica, se ben parece que non moi conseguida e que queda por debaixo da "novela" (más ben, relato autobiográfico novelado). Ecco...

Das boas razóns e dos bos principios...

"Éstas eran las razones, y eran buenas razones, pero Gilbert no podía utilizarlas. Sabía que haría lo que iba a hacer vaunque Rafe se quedara y fuera a la misma universidad que él o aunque Mary Ann fuera más calculadora. Las razones siempre tenían un objetivo, aparentar que había una lucha entre los buenos principioos y el deseo. Pero no había habido lucha alguna. Los buenos principios funcionaban sólo hasta que descubrías lo que querías por encima de todo."

(Tobias Wolff, "Dos chicos y una chica", páxina 172, en La noche en cuestión, Alfaguara, 2000. Traducción de Pilar Vázquez)

CONTO Nº 7: "DOUS MOZOS E UNHA MOZA", DE TOBIAS WOLFF

Para a próxima reunión, do luns día 8 de Xuño, á hora de sempre e no sitio de costume, temos un conto dun dos escritores de "short stories" estadounidenses máis importantes da actualidade, Tobias Wolff, se ben incomprensibklemente no noso país non alcanzou aínda a fama dos seus amigos Ray Carver e Richard Ford (o autor da antoloxía coa que comezamos este club-blog, e que fomos pouco a pouco deixando). Os tres amigos formaban grupo -evitaremos a posta introducir aquí a correspondente etiquetiña clasificadora porque neste club non somos moi amigos delas, e menos desa-, e os tres compartían -e os dous que quedan vivos seguen compartindo- a súa admiración polo que consideran o seu mestre e mentor: Antón Chéjov, o espirito deste club, a gran influencia, recoñecida ou non, da maiorían dos contistas norteamericanos en inglés.

De Wolff escollemos este conto, de 1996, incluído no libro de relatos La noche en cuestión (Alfaguara), se ben na antoloxía que tes na túa casa podes ler tamén outro conto máis del ("El otro Miller"). Na rede disopoñemos igualmente de algunha cousa en castelán e en inglés, e aauí tes pois estes enlaces, por se apetece nun momento dado:

• Enlace para acceder ao conto "Powder" ("Po").
• Enlace para o conto "The Deposition" ("A declaración"), do último libro publicado, recentemente chegado ás librrerías en España co título de Aquí empieza nuestra historia.
• E un conto en castelán, "Bala en el cerebro".

Permitímonos engadir agora unha entrevista con Tobias Wolff, en inglés, que non ten desperdicio: preme aquí (son dúas páxinas). E se a queres ler en castelán, preme aquí, se ben a verdadde é que a traducción deixa moito que desexar, porque é desas "feitas pola máquina" que non teñen moito xeito (estilo libro de intruccións de frigorífico traducidads ao castelán en Taiwan, ou cousa parecida: como para tirar o frigorífico...). Na próxima entrada, que caerá en breve nun día ou dous, comentaremos algunha das respostas desta entrevista, tremendamende reveladoras, tanto para mellor comprender contos vistos atrás neste club, como para mellor comprender os contos do propio Wolff...

Contar cantando...

Falabamos na anterior entrada da posibilidade da existencia dun híbrido entre o conto (relato) e o canto (poema), tal e como xa viron Tess Gallagher e Ray Carver...
Imos agora un pouco máis alá, sen abandonar o mapa norteamericano: Bob Dylan (perdón: negámonos a presentalo: porque soe morder, máis que nada).
Recurrimos a un par de cancións (¿cancións-relatos...?) das máis (re)coñecidas:
Da primeira, "Like a rolling stone", foron xa ditas tantas cousas... Unha das máis curiosas é que Dylan ao compoñela pensaba en... ¡Brian Jones! Entre Dylan e o autodestructivo Jones -que morreu na casa de Winie the Pooh, mira ti, el, o primeiro en abandonar das famosas catro jotas dos anos sesenta e comezo dos setenta: Jones, Jimmy Hendrix, Janis Joplin e Jim Morrison- existía unha estreita amizade baseada na mutua admiración -tamén os Beatles sentían tal admiración polo olvidado Jones- e cultivada en gran medida telefonicamente...
Da segunda, "All along the watchtower", tamén hai numerosas interpretacións para dar e tomar. ¡Ata hai alguén por aí que chegou a relacionala coa Caverna de Platón!, ou coa mesmésema Biblia... En fin...
Presentamos dúas versións que se saen do trillado. De "Like a rolling stone", unha cos Stones e Dylan xuntos no escenario, e Dylan... ¡sorrindo! (e incluso mira ao público, e tal), pero é que era difícil non facelo ante o histrión número un do circo do rock´n´roll (atención ao solo de harmónica de MJ: o mundo tende a ignoralo, pero é un gran, gran harmonicista). De "All along...", a coñecida versión de Hendrix, que por certo aparece na película "Una historia del Bronx".


Aquí tedes enlaces para poder ler as letras destas composicións: "Like a rolling stone" en inglés; en castelán, e esperemos que correctamente traducida; letra en inglés de "All along..."; e agora en castelán, e a ver se hai sorte coa traducción...

Ray & Tess: contar e cantar

Tess Gallagher, a segunda esposa de Carver, axudaba a éste nos seus últimos días de vida -morreu de cancro de pulmón: os pulmóns levaron tamén a Chéjov a morte- a revisar os seus poemas que conformarían finalmente o libro Un sendero nuevo a la cascada. Últimos poemas (Visor).
Unha noite, Tess mirou certas pasaxes subliñadas por Ray Carver dos relatos do seu admirado Chéjov, e comprendeu que parecían referirse aos poemas de Ray. Pasou pois a máquina algún destes fragmentos, mais en verso, e con título. Foi así que Tess e Ray descubriron "outro" Chéjov dentro de Chéjov.
Ray comezou entonces a pasar a máquina pasaxes chejovianos. Di Tess Gallagher no prólogo ao libro antes citado:
"El resultado era algo situado entre el poema y la prosa, y eso nos gustó porque algunos de los nuevos poemas de Ray difuminaban los límites entre poema y relato, igual que sus relatos a menudo adquirían fuerza gracias a estrategias dramáticas y poéticas. (...) El relato presentado como poema destacaba sin pretenderlo las intensidades de fraseo o lenguaje que podrían haber lastrado la fuerza del propio relato, y sin embargo el relato podía atraer la atención del lector de otro modo por haber sido concebido como poesía."

Engadimos a continuación un par de exemplos incluídos no libro antes nomeado:

EL MERCADO DE PÁJAROS
No se engaña al aficionado a los pájaros. Ve y
entiende a su pájaro desde lejos -"No hay que confiar en
ese pájaro"- dirá un aficionado a los pájaros,
mirando dentro del pico de un cahamariz, y contando las plumas
de su cola. "Canta, es cierto, pero ¿qué
indica? También yo canto en compañía. No, muchacho, canta
sin ninguna compañía, canta e soledad si
es que puedes... ¡Dame
el que está callado!"
(Antón Chéjov, "El mercado de pájaros")

NO TE ALEJES
Nadia, mejillas encendidas, feliz, los ojos brilando con
lágrimas a la espera de algo extraordinario, bailaba y
daba vueltas, con su blanco vestido ondulando y dejando ver
fugazmente sus esbeltas y bonitas piernas en sus medias color
carne. Varia, extremadamente contenta, cogió a Podgorin por el
brazo y le dijo en voz muy baja con expresión significativa:
"Misha, no te alejes de la felicidad. Acéptala
mientras se te ofrece gratuitamente, después correrás
detrás de ella, pero no la podrás alcanzar".
(Antón Chéjov, "Visita a una virgen")

Para ter acceso a tres poemas de Carver, en inglés, na rede, preme aquí. Un deses poemas, agora tanto en inglés como en castelán, podes lelo aquí. Para acabar (se ben hai moito máis na rede, por se queres enredarte a gusto) ofrecemos aquí outro enlace para acceder a varios poemas de Ray Carver en castelán. Boa caza.

Reunión V (22.5.09): os peixes e os pais

Finalmente, e sen a presencia xa dos alumnos de segundo de bacharelato, metidos como estaban nesas datas no seu propio inferno de final de curso, reunímonos soamente tres persoas, posto que as outras non puideron esa presentes por diferentes razóns. Falamos do conto de Carver e dos relatos de Tomine.
Dos dous cóics de Tomine destacamos a súa rareza se os comparamos co que poderíamos chamar os cómics convencionais. Pódese dicir que son distintos, certo. Pero en realidade non tanto, se un é conciente do que son os cómics de xente xa veterana como Robert Crumb, Daniel Clowes, Seth, Juliet Doucet, Chris ware, Joe Matt, Chester Brown, Art Spiegelman, etc., por tan só citar autores "indies" estadounidenses ou canadianos, por aquilo da natureza deste club-blog. Información de todos eles a tes en Internet, e obras publicadas en castelán, tamén, desde fai bastantes anos: están esperando por ti na nosa biblioteca, en outras bibliotecas e en librerías especializads en cómics, ou non. Existen, vaia.
Tamen dos relatos de Tomine destacamos a súa aparentemente extraña maneira de (non) acabar, pero é que o primeiro tomine, e estes relatos son dese comezo deste autor, estaban moi coloreados do estilo de Carver ( é dicir, do estilo de Chéjov, que é de onde Carver o toma).
En canto ao protagonista da reunión, o conto do propio Carver, centrámonos en discutir, por exemplo, sobre quen era realmente o personaxe principal do relato: ¿o neno que xa no o é e conta a historia?, ¿o pai do narrador, tedo en conta o título do conto e o seu comezo e final?, ¿Dummy?,... Invertimos igualmente un certo tempo en falar de cal era a intención de carver con este conto, que pretendía en realidade tranmitirnos con tal historia. ¿Fala da relación entre o fillo co pai, ou do pai co seu extraño amigo, ou implemente do cambio sufrido por Dummy, ou...? Entre unha cousa e outra, fumos ca´ndo na conta da repetición un tanto chocante do número tres no relato, e da importancia das mirads e os ollos (de Dumy da súa mller, dos peixes, da vaca morta,...), talvez relacionado isto co feito de que Dumy é mudo.
Naturalmente. pelexamos unha vez máis coas suxestivas pero non sempre fáciles teses do amigo Piglia (¡e sobrevivimos e todo!). En fin, listos para a seguinte: ¡Tobias Wolff!

Carver na sala escura

No ano 1993, o cineasta norteamericano Robert Altman filma a película "Short cuts" ("Vidas cruzadas", na versión en castelán), na que é reesponsable non só da dirección, senón tamén , xunto con F. Barthydt, do guión, que está baseado nun conxunto de historia cortas de Carver, en principio independentes unhas das outras.
O éxito da película trouxo consigo unha posterior edición doutro libro de Carver, que contiña as historias orixinais escollidas por Altman e Barthydt, a modo de antoloxía ou cousa parecida. Tamén foi publicado en castelán, e aínda é posible atopalo...

O escritor lector

Lo que nos atrae tanto en sus historias no es tanto el relato de esa especie de inmóvil desesperación en la que se encuentran atrapados sus personajes como la intuición de una plenitud que casi parece accesible para ellos a pesar de todo. Muy cerca del dolor está la ternura; la claudicación de un borracho que vuelve a la botella no llega a corromper del todo su alma; la pelea más atroz de una pareja no anula los instantes de felicidad que conocieron alguna vez; en una habitación donde un grupo de amigos conversa sobre nada y se emborracha poco a poco alguien observa la luz de la tarde que se filtra por la persiana y permanece como un ascua roja en el espejo. La limpieza de la escritura ya es en sí misma una afirmación. Las experiencias reveladoras a las que aludía Carver cuando hablaba del oficio de escribir no tienen que ver con el horror ni con la desgracia, sino con la epifanía de las cosas cotidianas: "Es posible escribir sobre cosas y objetos comunes con un lenguaje común pero preciso, y dotar a esas cosas -una silla, una cortina, un tenedor, una piedra, el pendiente de una mujer- con un poder inmenso, incluso sobrecogedor".

(Antonio Muñoz Molina, escritor)

CONTO Nº6: "A TERCEIRA DAS COUSAS QUE ACABARON CO MEU PAI", DE CARVER

¿Que quén é Carver? Aforremos tempo e premamos aquí para ser salvados pola Santa Wiki. Raymond Carver (EE UU, 1938-1988) é para moitos o mellor escritor de relatos cortos de Estados Unidos no s. XX, con permiso de Hemingway, Anderson e compañía, claro. Pero hai outras opinións, por descontado. É un dos grandes, en calquera caso, e moi influído por Hemingway e, sobre todo, polo seu adorado Chéjov, a quen consideraba a súa alma xemelga.

• Por recomendación de A., a nosa colaboradora neste club, e anxo da garda deste blog, propoñemos para a seguinte reunión (xoves, 22 de Maio, á hora de sempre no lugar de sempre) a lectura do conto carveriano "A terceira das cousas que acabaron co meu pai", publicado no seu día no libro de relatos titulado en España De qué hablamos cuando hablamos de amor (Anagrama). O libro en EE UU editouse en 1981.
• Como complemento propoñemos o conto "Tres rosas amarelas", que podes atopar na antoloxía que temos levada a cabo por Richad Ford. É o derradeiro relato publicado por Carver antes de morrer (En España editado nun libro de relatos co mesmo nome que o que dixemos). Nel, a modo de homenaxe ao seu mestre, conta a morte de Chéjov nun balneario de Alemaña, e pasa por ser un dos seus mellores traballos.
• Tamén recollemos o cómic de Tomine da reunión anterior ("Dylan & Donovan"), que non puidimos comentalo.
• E por se pouco fora, engadimos outro cómic máis de Tomine, "Seis días resfriado". Ambos podes atopalos, con outros máis, na edición de La Cúpula, baixo o título de Sonámbulo y otras historias. (Non o temos de momento na nosa biblioteca, pero si temos o volume dous, chamado Rubia de verano, que contén igualmente moi boas historias breves deste autor de cómics "indie").
  

Volvendo ao relato protagonista do próximo xoves, suxerimos ter outra vez en conta a teoría de Piglia sobre a tensión das dúas historias no relato contemporáneo porque cremos que pode axudar a entrar neste conto. Tamén queremos sinalar que ao noso entender hai unha certa similitude co relato anterior de Salinger, "O home que rí": outra vez remitímonos á visión dun neno, outra vez hai un personaxe extraño que tende á automarxinación, outra vez hai unha muller... Ben, eses parecidos non queren dicir que sexan historias iguais, desde logo, pero ao mellor telos en conta da certo xogo para o xoves... Igualmente reparar un momentiño no nome de Dummy pode ter algún sentido: "dummy" significa tonto, maniquí, pero a súa etimoloxía está relacionada á palabra "dumb" -¿acórdaste de Dumbo, o paxaro con trompa?-, que significa á vez tonto e mudo...
¿E Tomine? Ben, é sabido no mundo mundial que Tomine comezou cunha serie de historias breves de corte moi carveriano, e por iso hai unha razón de máis para traelo hoxe aquí...

Quedamos pois para o xoves. De aquí a entonces aparecerán outras entradas neste blog que pretenderán engadir algo de información que faciliten a lectura e comprensión das obras de Carver. Contamos cos teus comentarios, como sempre...

Tomine na rede

Ofrecemos aquí outra serie de enlaces, agora de Adrian Tomine, o compañeiro de viaxe de Salinger na próxima reunión deste club. vaia por diante xa o que leva á web oficial deste debuxante que tamén publica ilustracións na recoñecida revista de literatura "The New Yorker", na que tantos escritores de relatos publicaron tantas cousas, entre eles o mesmo Salinger.
Ben, e tamén engadimos outros vinculos nos que podes ler información sobre Tomine, ou críticas ás súas obras. Pode que para ti sexa un completo descoñecido, pero no mundo do cómic, e non só no do seu país, EE UU, é hoxe un dos autores máis recoñecidos do así chamado cómic "indie", e un dos debuxantes-guionistas con máis prometedor futuro. Por exemplo, éste. Ou este outro sobre a súa última obra publicada en castelán fai pouco. Do you speak english? E maís que podes buscar ti na rede...

"L´homme qui rit"

O título do relato de Salinger que temos agora entre mans está extraído da desconcertantemente olvidada novela de Victor Hugo (Francia, 1802-1885), "O home que rí" (1969). Neste último enlace recomendamos prestar atención ao apartado dedicado aos personaxes da novela, aos seus nomes, e ao parecido cos personaxes do conto que está dentro do conto de Salinger. Segundo a filla de Salinger no seu libro autobiográfico "El guardián de los sueños" -interesante e cargante a partes iguais-, o seu pai contáballes contos a ela e o seu irmán dun certo personaxe bastante parecido a éste do home desfigurado, relacionado coa mar e os barcos , se a memoria de quen agora escribe non minte demasiado...
Engadimos dúas perlas máis: un enlace que leva a un dos numerosos resumos e/ou comentarios sobre a novela de Hugo que podes atopar en internet, que sempre pode resultar de axuda para botar algo de luz sobre o relato de Salinger, e outro enlace de regalo para que vexas para a túa sorpresa que o malvado Joker de Batman non anda moi lonxe de Victor Hugo, vía cine, polo que parece...

CONTO Nº 5: "O HOME QUE RI", DE SALINGER

Para o xoves día 30 de Marzo, á hora habitual no sitio de sempre,teremos a reunión número cinco deste club. Nesta ocasión o conto é de J.D. Salinger, o famosísimo autor de "O vixía no centeo" ("The catcher in the rye"), e titúlase como unha coñecida novela de Victor Hugo: "O home que rí". Como relato complementario temos unha breve historia escrita e debuxada polo autor de cómics estadounidense de orixe xaponés, o "indie" A. Tomine, estudiante de literatura anglosaxona e moi influído pola forma de escribir de Carver, que á súa vez estabao pola de Chéjov e Hemingway, autores visibles tamén na escritura de Salinger, polo que todo queda na casa... Este conto de Tomine leva por título "Dylan & Donovan", e trata dunha viaxe dun pai coas súas fillas adolescentes (extraños nomes, si).
Para a lectura do conto de Salinger remitímoste aos enlaces xa marcados antes, pero tamén ao texto de Piglia do que xa falamos en anteriores entradas deste blog. Cremos que pode ter interese tomalo como algo parecidio a un guieiro, a ver onde podemos chegar...
Concretando, propoñemos polo tanto o seguinte: se non queres ler o texto de Piglia completo, basta con que leas os tres fragmentos incluídos na entrada deste blog titulada "As teses de Piglia" (ver enlace anterior). Despois, debes centrarte nos fragmentos segundo (Tese VI) e terceiro (Tese VII) dos reproducidos, xa que o primeiro (Tese II) é máis ben da forma de proceder de escritores anteriores como Poe ou Quiroga. Ben, e agora deberías volver a ler o conto de Salinger -ou lelo por vez primeira- distinguindo a Historia I da Historia II, se que consideras que as hai. Finalmente, con toda a paciencia do mundo, trata de responder(te) a estas cuestións: ¿que tensión hai entre ambas historias?; ¿cal sería a historia secreta contada de forma elusiva?; ¿é certo que Salinger está contando dúas historias como se fora soamente unha?; ¿a historia secreta estáse contando co "non dito" (teoría do iceberg de Hemingway, que procede de Chéjov)?
Os membros deste club de segundo de bacharelato, en pleno fin de curso, talvez teñan problemas para asistir á próxima reunión (ou non...), pero en tal caso sempre poden deixar os seus comentarios sobre os contos de Salinger e Tomine aquí, hoxe, o día da reunión, u pouco despois, cando vexan, pero que non deixen de facelo. Por favor...

- Para acceder ao conto de Salinger en inglés, preme aquí: "The Laghing Man".
- Para acceder a ese mesmo conto, pero en castelán, preme aquí: "El hombre que ríe".
- Se alguén sabe dalgún sitio na rede no que sexa posible atopar este conto tarducido ao galego, que deixe un comentario nesta entrada, por favor. Gracias.

Reunión IV (2.4.09): a paixase desde o bus...

Reunímonos finalmente o xoves, dous de Abril. Tíñamos en principio tres contos de EH dos que falar, pero acabamos centrándonos no segundo dos escollidos, "Cat in the rain", que incluso limos enteiro en voz alta dada a súa brevedade. A medida que avanzábamos , íamos comentando o texto, as súas expresións, as numerosas imaxes utilizadas polo autor, os xiros, os posibles sentidos... Lamentablemente os outros dous contos a penas foron tratados, pero sempre cabe a posibilidade de que alguén se anime a escribir algo neste blog... (¡Ar!).
Para o que si houbo tempo foi para que aparecera de novo entre nós o monstro de que-quere-decir-este-señor-con -estes-contos-tan-raros... Un dos presentes -é unha forma de falar- improvisou algo parecido a un conto, por así chamalo, co fin de espantar a esa besta que pretende que acudamos á páxina tal do periódico para atopar a solución a non sei que estraño xeroglífico, que en realidade non hai (nin falta que fai: ¿quen quere un relato desa natureza nun sitio como éste, mh?): Unha persoa colle por enésima vez o bus para facer o tedioso traxecto ata Betanzos -un exótico lugar como calquera outro-. Cando case é o momento da saída, sube con presas alguén, que finalmente senta xunto á outra persoa. Sen pretendelo ningunha das dúas, nace pouco a pouco unha conversación... Ao chegar a Betanzos todo o mundo baixa e as dúas persoas a penas se despiden. Pasan un, dous días, tres, e a persoa do comezo desta historia non pode olvidar á outra, ás súas palabras, o que dixo de tal ou cal cousa. O seu interese vai en aumento. Sinte a necesidade de volver a atopala, e pregúntase se a outra sentirá outro tanto. En calquera caso, "algo" lle chama, algo que non sabe definir, pero algo tan intenso... como ambiguo.
Vale. Supoñamos que esa persoa escribe, e quere expresar todo iso: a ambigüidade, a intensidade, a atracción non sabe moi ben de que... ¿Todo iso ten interese? ¿Ocurre ás veces? ¿Atrae? ¿Di algo sobre a vida, as persoas, as relacións humanas...? Se non se trata de resolver no relato quen foi o asasino de Tal, ou onde está o tesouro de Cal, ou como fará Tal para casarse con Cal, ¿renunciamos a contar a viaxe? E se a contamos, ¿de que xeito, con que palabras, con que imaxes, querendo transmitir que? ¿Un xeroglífico de periódico, deses que ante unha pregunta ben concreta dan "a resposta" correcta e concreta? ¿Desde cando é así a viaxe en bus ata Betanzos, mh...?
Supoñemos que leiches a cita de Tobias Wolff na parte superior dereita deste blog. Este escritor, nun conto titulado "A alegría do soldado", publicado no libro "De regreso al mundo" ,
fai dicir ao seu protagonista que a súa mellor época foi na guerra de Vietnam: "Entonces no lo sabíamos -dijo Hooper-. Solíamos hablar de que cuando regresáramos al mundo íbamos a hacer esto y lo otro. De regreso al mundo íbamos a transformarlo. Pero desde entonces no ha habido más que confusión." (Este conto foi recentemente reeditado no último libro de Wolff, xunto con outros moitos).
Confusión... ¿Confusión...?

Entrevista co vampiro

Na entrevista xa citada na anterio entrada, a George Plimpton tivo con E.H. en 1958, e publicada en castelán no libro arxentino cuxa referencia podes tamén atopar na mesma entrada, pódese ler esta pregunta e esta soamente en certo modo sorprendente resposta do mestre -decímolo polo dos pintores, pero ben pensado, e tendo en conta as imaxes e símbolos dos que calquera escritor que se precie bota man..., ¿a que sorprenderse...?-:

"¿Cuáles diría que han sido sus antecesores literarios, los que más le han enseñado?

Mark Twain, Flaubert, Stendhal, Bach, Turgueniev, Tolstoi, Dostoiewski, Chejov, Andrew Marvell, John Donne, Maupassant, el buen Kipling, Thoreau, el Capitán Marryat, Shakespeare, Mozart, Quevedo, Dante, Virgilio, Tintoretto, Hieronymus Bosch, Breughel, Patinier, Goya, Giotto, Cézanne, Van Gogh, Gauguin, San Juan de la Cruz, Góngora, nos llevaría un día recordarlos a todos. Y además sonaría como si reclamara una erudición que no poseo en vez de tratar de recordar toda la gente que ha tenido influencia en mi vida y en mi obra. Esta no es una vieja pregunta estúpida. Es una pregunta muy buena pero solemne y requiere un examen de conciencia."

Hemingway e o principio do iceberg

"Si de algo sirve saberlo, siempre trato de escribir de acuerdo con el principio del iceberg. Hay nueve décimos bajo el agua por cada parte que se ve de él. Uno puede eliminar cualquier cosa que sepa, y eso sólo fortalecerá el iceberg. Si un escritor omite algo porque no lo sabe, habrá un agujero en su relato."

(E. Hemingway, nunha entrevista en 1954, publicada en Confesiones de escritores. Los reportajes de The Paris Rewiew.Narradores 1, Librería-Editorial El Ateneo, 1996, Buenos Aires).

As teses de Piglia...

Para entrar mellor no corazón destes realtos de E.H. propoñemos a lectura nesta entrada de tres fragmentos seleccionados do tan traído e levado artigo do escritor arxentino Ricardo Piglia (Buenos Aires, 1940), titulado "Tesis sobre el cuento", disponible por enteiro na rede, e xa tratado no blog do club de lectura do curso pasado dedicado a "O vixía no centeo" (preme aquí para velo):

II

El cuento clásico (Poe, Quiroga) narra en primer plano la historia 1 (el relato del juego) y construye en secreto la historia 2 (el relato del suicidio). El arte del cuentista consiste en saber cifrar la historia 2 en los intersticios de la historia 1. Un relato visible esconde un relato secreto, narrado de un modo elíptico y fragmentario.

El efecto de sorpresa se produce cuando el final de la historia secreta aparece en la superficie.

VI

La versión moderna del cuento que viene de Chéjov, Katherine Mansfield, Sherwood Anderson, el Joyce de Dublineses, abandona el final sorpresivo y la estructura cerrada; trabaja la tensión entre las dos historias sin resolverla nunca. La historia secreta se cuenta de un modo cada vez más elusivo. El cuento clásico a lo Poe contaba una historia anunciando que había otra; el cuento moderno cuenta dos historias como si fueran una sola.

La teoría del iceberg de Hemingway es la primera síntesis de ese proceso de transformación: lo más importante nunca se cuenta. La historia secreta se construye con lo no dicho, con el sobreentendido y la alusión.

VII

"El gran río de los dos corazones", uno de los relatos fundamentales de Hemingway, cifra hasta tal punto la historia 2 (los efectos de la guerra en Nick Adams), que el cuento parece la descripción trivial de una excursión de pesca. Hemingway pone toda su pericia en la narración hermética de la historia secreta. Usa con tal maestría el arte de la elipsis que logra que se note la ausencia de otro relato.

¿Qué hubiera hecho Hemingway con la anécdota de Chejov? Narrar con detalles precisos la partida y el ambiente donde se desarrolla el juego, y la técnica que usa el jugador para apostar, y el tipo de bebida que toma. No decir nunca que ese hombre se va a suicidar, pero escribir el cuento como si el lector ya lo supiera.

CONTO Nº 4: "O MEU VELLO", DE HEMINGWAY

De Ernest Hemingway (EE UU, 1899-1961) -¿é necesario presentalo?: bota unha olada á Wikipedia, se tal- veremos tres contos:

• "O MEU VELLO" ("My old man"), outra vez ambientado nos hipódromos: di a lenda que a admiración de Hemingway polo conto "Quero saber por que" de Anderson levóuno a escribir este outro. Para ler en inglés este conto, preme aquí.
  
• "GATO BAIXO A CHUVIA" ("Cat in the rain"), unha brevísima peza, moi famosa, e terriblemente críptica, ao tempo que de difícil olvido. un dos relatos máis coñecidos del. Para ler en inglés este conto, preme aquí. E aquí se o queres ler en castelán.
  
• "CAMPAMENTO INDIO" ("Indian camp"), un dos primeiros co personaxe Nick Adams -alter ego de Ernest Hemingway-, de neno, acompañando ao seu pai, médico, nunha reveladora saída. Para ler este relato en castelán, preme aquí.
  

Os tres foron publicados no libro The First Forty-Nine Stories (1939), en orde inversa. Calquera dos tres é tipicamente hemingwayano. ¿Que queremos dicir con isto? Ben, á parte do xa dito máis atrás da influencia de Chéjov e Anderson sobre o escritor que agora tratamos, consulta as entradas seguintes, se tes valor para facelo, claro...

Reunión III (17.3.09): a paisaxe sen batalla

En realidade non foi unha, senón dúas. o trece, dúas persoas; o dezasete, catro. demasiados exames en pouco tempo...
Nesa(s) reunión(s) falamos sobre todo do conto "Quero saber por que", do erotismo que atopamos nel de principio a fin, e, claro, da obvia presencia da homosexualidade -como tamén no outro conto, "Mans"-.
Inevitablemente na conversación recordamos o extenso fragmento que Richard Ford no seu "Prólogo" á antoloxía xa nomeada dedica a este relato, que tanto influíu nel -e en Hemingway. parece que o conto hemingwayano "O meu vello" que nós leremos no futuro está inspirado no de Anderson, tan admirado por Hemingway-, en concreto desde a páxina 18 á 21 (se non as tes vistas, é bastante recomendable que o fagas: entenderás melor os contos que esamo lendo, e os que virán). De todos os xeitos, xa comenta´ramos na reunión que a homosexualidade non pode sen embargo ser convertida na protagonita da historia. non é o punto fundamental, cremos. Neste conto no que non parece suceder gran cousa -¿realmente...?-, o que deixa certa pegada no lector é a sensación de soidade do rapaz narrador -por certo, nun estilo coloquial e cercano, como pretendía Anderson, ao modo dos relatos contados de viva voz-, a súa decepción, incredulidade e pasmo ante a actitude do entrenador do cabalo, Jerry Tillford, ao final, en definitiva, a angustia do rapaz ante o que con dificultade chega malamente a percibir da vida dos adultos, e ante iso tan intenso como incomprensible que descubre no seu interior a partires dun cruce de miradas no que cría estar por fin lonxe da súa soidade. E... non.

"Reflections in a golden eye"

Preparando a reunión do 17, Martes (Anderson)

Se cando comezamos tíñamos a acción ubicada na parte este de EE UU, e no conto de Harte no Oeste (California), agora temos o segundo conto de Anderson -o do mestre- situado no Medio Oeste (en Ohio), e tamén o primeiro, polo menos ao principio (Kentucky), se ben logo a acción desprázase a Saratoga (Nova York).
Hoxe, por variar, propoñemos outra cousa do proposto no pasado cos outros relatos. Intentaremos distinguir as partes de cada un dos contos, sen pretender tampouco buscar esquemas ríxidos ou caer nun excesivo formalismo, que non ten moito sentido nun club como éste:

1. "Quero saber por que" (publicado en 1919): Na edición de Galaxia Gutenberg conta de dez páxinas. Podemos dividilo en dúas, de cinco páxinas cada unha. Na primeira parte dedícase o narrador, un dos rapaces que viaxan a Saratoga (Indiana) e que se dirixe a nós, os lectores, dedícase, dicíamos, a describir o ambiente do mundo dos cabalos, traballadores do hipódromo, etc., ao tempo que deixa caer unha serie de valoracións persoais sobre todo iso, os pura sangue, etc. O "corte" na historia prodúcese na páxina quinta, abaixo de todo, onde di "Les expliqué todo [aos seus pais, á volta] lo que habíamos hecho menos una cosa. Algo que vi e hice yo solo. De eso trata lo que escribo. Me inquietó mucho. Pienso en ello por las noches. Es lo siguiente", dous puntos, e á parte. Está claro que hai un xiro esencial, e que "a historia" comeza agora... Na páxina sete, aparece no penúltimo parágrafo Jerry Tillford. "Jerry me vio y entonces pasó algo. Os lo voy a contar", di. E o conta: o final desa páxina e o comezo da oito é talvez o momento máis intenso do relato. e aínda na oito, abaixo de todo, lemos: "Aquella noche (...) Quería estar a solas, y quería estar cerca de jerry Tillford si es que podía lograrlo. esto es lo que pasó", e entonces o relato precipítase cara a un final que devólvenos ao principio: o título do relato, relato do que tanto fala no prólogo do libro Richard Ford...
2. "Mans" (publicado dentro do libro "Wineburg, Ohio", en 1919): Son oito páxinas. As catro primeiras e a quinta, deixando fóra os tres últimos parágrafos, parecen formar algo así como unha primeira parte, que transcurre no presente, contado por un narrador que non é nin o mestre, nin seu amigo. Despois hai unha volta ao pasado, ata a liña antepenúltima da sete. E despois volvemos ao presente, ata o final. É un conto máis breve que o anterior. Veremos se máis simple, e se hai similitudes co de antes...

Vémonos o venres. Nunca está de máis escribir neste blog algo antes da reunión (e despois, claro). Gracias.

"E de pronto todo aclarouselle" (un ruso na corte do presidente ianqui)

Prometimos xa desde o comezo deste club/blog que navegaríamos vento en popa a toda vela na busca de... Antón Chéjov (1860-1904).
Voilà! Aquí o temos, metido no peto de Anderson, debaixo do seu sombreiro, somerxido no seu tinteiro de tinta non visible. Chéjov, o único, o máis grande, o que falando cun fío de voz coloca todolos mobles da casa do conto patas arriba mentres os demais deambulamos entre eles como se non pasara... nada.
Como un segredo, o aire chejoviano pásao Sherwood Anderson a Hemingway, e aí o temos tamén en Fitzgerald, Salinger, Cheever, Carver, Wolff, o propio Richard Ford, Alice Munro... (Por non falar, xa fóra de Norteamérica, de Joyce, Mansfield, Quiroga e tantos outros...). Din os teólogos que no século XX -podes engadir o XXI, se queres- hai dous tipos de contos: os de cor kafkiana, e aí teríamos a delincuentes como Borges ou Cortázar, e a de cor chejoviana, e aí atoparíamos á maioría de mestres contistas norteamericanos dos últimos tempos.
O escritor de contos John Cheever (EE UU, 1912-82), coñecido como "o Chéjov dos suburbios", dicía que nos contos chejovianos, aparentemente, nada sucede: non busques neles asasinatos, espías roubando armas secretas ou heroicidades hollywoodienses... Pero é que Cheever, nun alarde de sensibilidade pedagóxica que lle honra, fainos ver que a pregunta máxica non é a do lector inxenuo, non pode ser "¿pasa algo (roubo, asasinato, vinganza con efectos especiais, naves espaciais en batallas galácticas)?", senón "¿é interesante?"
Contan os libros de historia do pensamento occidental que cando Descartes dixo aquilo de "cogito, ergo sum", voilà, naceu a filosofía moderna como por arte de maxia... Cando Chéjov comezou a publicar eses contos nos que non pasando nada pasa real e sutilmente... to-do, voilà, ríase vostede da filosofía moderna nos bigotes mesmos de monsieur Renato.

CONTO Nº3: "QUERO SABER POR QUE", DE SHERWOOD ANDERSON

CONTO Nº2: "Quero saber por que", de Sherwood Anderson (nacido en Ohio, EE UU, en 1876, e morto en Panamá en 1941).
CONTO COMPLEMENTARIO: "Mans", do mesmo autor.
Os dous contos podes atopalos na rede, tanto en inglés como en castelán (en castelán tamén tes o primeiro deles, "Quiero saber por qué", na antoloxía de Richard Ford, se a tes). Non dimos co traduccións en galego, polo que se alguén é quen de atopalas, por favor que o comunique neste blog o antes posible. Indicamos a continuación os enlaces:

1. Enlace para ler "I want to know why" ("Quero saber por que"), en inglés, evidentemente.
2. Enlace para ler "Quiero saber por qué" en castelán.
3. Enlace para ler "Handas" ("Mans") en inglés, claro.
4. O enlace para ler o conto "Manos" ("Hands"), en castelán, non acaba de aparecer, polo que ese conto será repartido fotocopiado e en man a cada membro do club. (Se alguén localiza un enlace como o que aquí buscamos sen éxito, se é tan amable, agradeceríamos moito esa información).
   

En breve, dentro de un ou dous días, aparecerá outra entrada con máis información sobre estes contos, sobre Anderson e sobre a lnfluencia do escritor de contos ruso Chéjov (1860-1904) sobre o autor de "Quero saber por que" e tantos outros escritores norteamericanos.